Kabanata 4: Kabesang Tales

Buod

Si Tandang Selo na umampon kay Basilio at si Telesforo o mas kilala bilang si Kabesang Tales na anak ni Tandang Selo ay naninirahan dati sa pusod ng gubat. Si Kabesang Tales ay naging isang kabesa de barangay. Siya ay nakisama pansamantala sa isang namumuhunan sa bukid. Dahil sa tiyaga ni Kabesang Tales, siya ay yumaman. Nang nakaipon siya ng kaunti, hinawan nila ang gubat sa may hangganan ng bayan na ipinagtanong niya ay walang may-ari at ginawang tubuhan. Nang umunlad ang bukid, ito'y inangkin ng mga prayle. Hindi ito binawi kay Kabesang Tales ngunit pinagbayad naman sila ng buwis na 20 0 30 piso. Pumayag si Tales hanggang sa tumaas ng tumaas ang singil at siya'y ginawang Kabesa o taga kolekta ng buwis. Kapag may hindi nagbabayad, siya ang tumutubos nito at dahil dito siya ay nalugi. Tumutol si Tales ng itinaas ang upa sa dalawandaang piso at sinabi niya na hanggang walang nakakapaghukay at nakakapag araro sa lupa niya ng dugo at nawalan ng asawa at anak, hinding hini niya ito ibibigay.Dahil sa pang-aapi ng mga prayle at makakapangyarihan, siya’y nalublob sa utang, at naghimagsik;  Hindi na nakapag aral si Juli at hindi rin natubos si Tano sa hukbo ng pagka guwardiya sibil. Nakidnap si Tales at hiningian ng limangdaang piso kapalit ng kanyang paglaya. Ibenenta na nila Juli at Tandang Selo ang lahat ng kagamitan ngunit hindi pa rin ito sapat kaya't namasukan si Juli kay Hermana Penchang at maglingkod bilang utusan. 

Mga Tauhan

Mga Mahahalagang Pangyayari

• Dahil sa paghihirap nila ay inangkan nila ang isang pook sa may gubat, at dahil dito’y namatay ang asawa’t panganay na anak ni Tales.
•  Nagsumikap si Kabesang Tales at dahil dito siya'y yumaman.
• Umunlad ang kanyang bukid at ito'y sinakop o inangkin ng mga prayle.
• Siya’y ginawang Kabesa de Barangay sapagkat siya ang pinakamasipag – nang dahil dito’y dumadami ang babayarin ni Tales.
• Dahil sa pang-aapi ng mga prayle at makakapangyarihan, siya’y nalublob sa utang, at naghimagsik; 
• Si Tano ay naging gwardya sibil. 
• Nadakip din si Tales ng mga tulisan; naiwan si Tandang Selo at Juli na may mga utang, at si Juli ay namasukan bilang katulong ng isang matandang pumayag na pautangin sila ng salaping kailangan para sa pagpapalaya ni Tales.

Mga Suliranin

Sa ating lipunan ngayon, ang pang-aapi at pang-aalipin ay isa sa mga problema na nararanasan nating mga Pilipino. Nakikita natin ang pang-aapi at pang-aalipin sa mga taong mahihirap at hindi kayang ipagtanggol ang sarili. Sa kasalukuyan, ito ay maihahambing natin sa ating mga kababayang Pilipino na nangimbang bansa. Ilan sa ating kababayan ay inaapi ng mga ibang lahi at sila'y inaalipin. Marami na ang nabibiktima sa pang-aapi ng ibang lahi sa ating mga Pilipino ngunit hindi pa rin ito nabigyan ng solusyon upang ito ay matigil. Itong suliranin na ito ay dapat nating bigyan ng pansin dahil karamihan sa atin ay may kapamilya sa ibang bansa at mayroong posibilidad na mangyari ito. 

Gintong Aral 

Sa kabanata na ito, maraming aral ang ating makukuha. Ang pagiging matiyaga ang isa sa mga aral na ating makukuha at magagamit sa pang araw-araw na buhay. Katulad ni Kabesang Tales, ng dahil sa kanyang pagtitiyaga ay nagbunga ang kanyang pinaghirapan at siya'y naging mayaman. Ang pangalawang aral na ating makukuha dito ay ang pagiging matapang. Dahil mayaman na si Kabesang Tales at umunlad ang kanyang bukid, ito'y inangkin ng mga prayle ngunit sa kabila nito, ipinaglaban pa rin ni Kabesang Tales ang kanyang bukid kahit na ito ay magiging rason upang siya at ang kanyang pamilya ay maghirap. Ito ang kulang sa atin mga Pilipino, tayo ay hindi nagtitiyaga at hinahayaan lamang natin na tayo ay inaalipin at inaapi. Ang isang Pilipino ay alam kong kaya niya ang iunlad ang sarili sa pamamagitan ng tiyaga at alam ko ang mga Pilipino ay matapang at hinding-hindi nagpapaapi at nagpapaalipin.